R.i Lo.n Ph. T. K. T. THÔNG TIN Autism Spectrum Disorder Fact Sheet (Vietnamese) R.i lo.n ph. t. k. là gì? R.i lo.n ph. t. k. (ASD) là m.t khuy.t t.t phát tri.n gây ra b.i nh.ng khác bi.t trong não b.. Các nhà khoa h.c không bi.t chính xác nguyên nhân gây ra nh.ng khác bi.t này d.i v.i h.u h.t nh.ng ngu.i m.c ASD. Tuy nhiên, m.t s. ngu.i m.c ASD có m.t s. khác bi.t dã bi.t, ch.ng h.n nhu di.u ki.n di truy.n. Có nhi.u nguyên nhân d.n d.n ASD, m.c dù h.u h.t các nguyên nhân v.n chua du.c bi.t. Thông thu.ng, hình th.c bên ngoài c.a ngu.i m.c ASD không có gì khác bi.t v.i ngu.i khác, nhung h. có th. giao ti.p, tuong tác, cu x., và h.c t.p theo cách khác v.i h.u h.t m.i ngu.i. Kh. nang h.c t.p, tu duy, và gi.i quy.t v.n d. c.a ngu.i m.c ASD có th. n.m trong ph.m vi t. tài nang d.n g.p khó khan nghiêm tr.ng. M.t s. ngu.i m.c ASD c.n du.c giúp d. nhi.u trong cu.c s.ng hàng ngày; s. khác c.n ít hon. Ch.n doán ASD hi.n nay g.m có nhi.u di.u ki.n t.ng du.c ch.n doán riêng: r.i lo.n t. k., r.i lo.n phát tri.n r.ng kh.p không du.c cho bi.t khác (PDD-NOS), và h.i ch.ng Asperger. Nh.ng di.u ki.n này hi.n nay du.c g.i là r.i lo.n ph. t. k.. M.t s. d.u hi.u c.a ASD là gì? Ngu.i m.c ASD thu.ng g.p khó khan v.i các k. nang xã h.i, tình c.m, và giao ti.p. H. có th. l.p l.i nh.ng hành vi nh.t d.nh và có th. không mu.n thay d.i các ho.t d.ng hàng ngày c.a mình. Nhi.u ngu.i m.c ASD cung có nh.ng cách h.c t.p, chú ý, ho.c ph.n .ng khác bi.t. Các d.u hi.u c.a ASD b.t d.u vào d.u d.i và kéo dài su.t d.i. Tr. em ho.c ngu.i l.n m.c ASD có th.: . không ch. vào d. v.t d. cho bi.t mình quan tâm (ví d. nhu, không ch. vào m.t chi.c máy bay dang bay qua) . không nhìn vào d. v.t khi m.t ngu.i ch. vào . g.p khó khan trong vi.c liên k.t v.i ngu.i khác ho.c hoàn toàn không quan tâm d.n ngu.i khác . tránh giao ti.p b.ng m.t và mu.n . m.t mình . g.p khó khan khi hi.u c.m xúc c.a ngu.i khác ho.c nói v. c.m xúc c.a chính mình . không mu.n du.c b.ng b. ho.c ôm .p, ho.c có th. ch. ôm khi mu.n . t. ra không nh.n th.c khi m.i ngu.i nói chuy.n v.i h., nhung ph.n .ng v.i nh.ng âm thanh khác . r.t quan tâm d.n m.i ngu.i, nhung không bi.t cách nói chuy.n, choi ho.c liên k.t v.i h. . l.p l.i ho.c nh.c l.i nh.ng t. ho.c c.m t. dã nghe, ho.c l.p l.i nh.ng t. ho.c c.m t. thay cho ngôn ng. bình thu.ng . khó di.n t. nhu c.u c.a mình b.ng t. ng. ho.c yêu c.u . không choi nh.ng trò "gi. v." (ví d. nhu, không gi. v. cho búp bê "an") . l.p di l.p l.i các hành d.ng . g.p khó khan trong thích nghi khi có thay d.i so v.i ho.t d.ng hàng ngày . có nh.ng ph.n .ng b.t thu.ng v.i mùi, v., hình th.c, c.m giác ho.c âm thanh . m.t các k. nang t.ng có (ví d. nhu, thôi nói nh.ng t. dã t.ng s. d.ng) Tôi có th. làm gì n.u tôi cho r.ng con tôi m.c ASD? Hãy trao d.i v.i bác si ho.c y tá c.a con quý v.. N.u quý v. ho.c bác si c.a quý v. cho r.ng có th. có v.n d., hãy xin gi.y gi.i thi.u d. g.p bác si nhi khoa v. phát tri.n . tr. em ho.c bác si chuyên khoa khác. Ð.ng th.i, hãy liên h. v.i co quan can thi.p s.m t.i d.a phuong c.a quý v. (d.i v.i tr. em du.i 3 tu.i) ho.c tru.ng công l.p d.a phuong (d.i v.i tr. em 3 tu.i tr. lên), ngay c. khi con quý v. không h.c . tru.ng dó. Ð. tìm hi.u có th. nói chuy.n v.i ai trong khu v.c c.a quý v., hãy liên h. v.i Trung Tâm Thông Tin Qu.c Gia dành cho Tr. Em và Thanh Thi.u Niên Khuy.t T.t (National Information Center for Children and Youth with Disabilities) b.ng cách dang nh.p vào www.nichcy.org. Ngoài ra, Các Trung Tâm Ki.m Soát và Phòng Ng.a D.ch B.nh (Centers for Disease Control and Prevention) có liên k.t trên trang Web R.i Lo.n Ph. T. K. c.a mình d.n thông tin dành cho các gia dình (http://www.cdc.gov/ncbddd/autism/links.html). Ð.ng ch. d.i. Hành d.ng s.m có th. t.o nên s. khác bi.t th.c s.! www.cdc.gov/actearly | 1-800-CDC-INFO Hãy tìm hi.u các D.u Hi.u. Hãy Hành Ð.ng S.m.